زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

نسخ به اخف





نسخ حکمی شرعی با جای‌گزینی حکمی آسان‌تر را نسخ به اخف گویند. این بحث در اصول فقه کاربرد دارد.


۱ - تعریف



نسخ به اخف، از اقسام نسخ به بدل و مقابل نسخ به اثقل و نسخ به مساوی بوده و عبارت است از نسخ حکم شرعی به وسیله شارع، همراه با جای‌گزین نمودن حکمی که آسان‌تر و راحت‌تر از حکم منسوخ می‌باشد، مانند آن‌که در صدر اسلام هر مسلمانی ملزم بود در مقابل ده نفر جنگ کند، سپس شارع، این حکم را نسخ نمود و تنها مقاتله در مقابل دو نفر را جای‌گزین آن کرد.
[۱] المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج ۳، ص ۳۷۸.

این نوع از نسخ به اتفاق همه علما جایز بوده و واقع هم شده است، مانند: نسخ حکم حرمت هم‌بستری با همسر در شب‌های ماه رمضان و جای‌گزینی حکم جواز هم‌بستری در این شب‌ها، به دلیل آیه مبارکه: (أُحِلَّ لَکُمْ لَیْلَةَ الصِّیامِ الرَّفَثُ إِلی نِسائِکُمْ).

۲ - نکته



حکمت نسخ به اخف، ایجاد احساس راحتی و رضایت بیش‌تر در مکلف است.
[۳] اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج ۳، ص ۶۲.
[۴] اصول الفقه، خضری، محمد، ص ۳۰۱.
[۶] المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ص ۱۲۰.
[۷] الواضح فی اصول الفقه، ابن عقیل، علی بن عقیل، ص ۱۳۵.
[۸] قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج ۲، ص ۹۸.


۳ - پانویس


 
۱. المحصول فی علم اصول الفقه، فخر رازی، محمد بن عمر، ج ۳، ص ۳۷۸.
۲. بقره/سوره۲، آیه۱۸۷.    
۳. اصول الفقه، زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، ج ۳، ص ۶۲.
۴. اصول الفقه، خضری، محمد، ص ۳۰۱.
۵. الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، اصفهانی، محمد حسین، ص ۲۳۷.    
۶. المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، غزالی، محمد بن محمد، ص ۱۲۰.
۷. الواضح فی اصول الفقه، ابن عقیل، علی بن عقیل، ص ۱۳۵.
۸. قوانین الاصول، میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن، ج ۲، ص ۹۸.


۴ - منبع



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۳۰، برگرفته از مقاله «نسخ به اخف».    

رده‌های این صفحه : نسخ به بدل




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.